حمام سلطان امیر احمد کاشان
حمام امیر سلطان احمد کاشان یکی از زیباترین حمامهای ایران و از بهترین جاهای دیدنی کاشان است که قدمت آن به دوران سلجوقی و قاجار بازمیگردد. این حمام که نام آن در فهرست آثار ملی ایران نیز دیده میشود، نمونهای منحصربهفرد از حمامهای ایران از نظر معماری و تزیینات به شمار میآید و در محلهای تاریخی واقع شده است؛ به همین دلیل جاذبههای بسیاری در نزدیکی آن قرار دارند. حمام امیر سلطان احمد تنها یکی از حمامهای تاریخی شهر کاشان است و بناهای دیگری چون حمام باغ فین، حمام گذرنو، حمام عبدالرزاق خان، حمام محتشم و غیره نیز در زمره حمامهای تاریخی این شهر قرار میگیرند.
پشتبام حمام امیر سلطان احمد یکی از مکانهای نمادین کاشان و سوژه بسیاری از عکاسان است. بهعلاوه کاشیهای آبی فیروزهای و زرفام، گچبریهای هفت لایهای و معماری درخور توجه سالانه هزاران گردشگران داخلی و خارجی را بهسمت این بنا جذب میکنند. بازدید از این بنا به افراد علاقهمند به تاریخ، گردشگری، معماری، مرمت، تاریخ، عکاسی، دانشجویان و پژوهشگران توصیه میشود. فضاهای حمام سلطان امیر احمد کاشان، متشکل از پیشخوان، هشتی، راهروهای ارتباطی، سربینه، سرماخوان، گرماخوان، صفه شاهنشین، خزینه، اتاق تنظیف، سرویسهای بهداشتی و دو حلقه چاه آب است. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با حمام امیر سلطان احمد کاشان، تاریخچه، معماری و بخشهای مختلف آن آشنا کنیم.
حمام امیر سلطان احمد کاشان
حمام سلطان امیر احمد در بافت تاریخی شهر کاشان در خیابان علوی و کوچه مسجد سلطان امیراحمد واقع شده است. این جاذبه گردشگری مشهور در نزدیکی بناهای تاریخی بسیاری چون خانه بروجردیها، خانه عباسیان و خانه طباطباییها قرار دارد و به همین دلیل میتوانید بعد یا قبل از بازدید از آن، با پای پیاده به سراغ دیگر جاهای دیدنی کاشان بروید.
فاصله حمام سلطان امیر احمد تا تهران، ۲۵۰ کیلومتر (دو ساعت و ۴۰ دقیقه) و تا مرکز شهر کاشان، ۴٫۶ کیلومتر (هشت دقیقه) است. این حمام با اصفهان حدود ۲۰۰ کیلومتر (دو ساعت و ۱۰ دقیقه) فاصله دارد. فاصله حمام سلطان امیر احمد تا باغ فین کاشان نیز ۱۱ کیلومتر (۱۶ دقیقه) است.
مسیر دسترسی حمام سلطان امیر احمد
برای دسترسی به کاشان از تهران دو مسیر وجود دارد که هر دوی آنها از شهر قم به بعد مشترک هستند. در مسیر اول و سریعتر شما از طریق آزادراه تهران قم بهسمت کاشان میروید. مسیر دوم که کمی طولانیتر است (۲۷۰ کیلومتر)، شما را از طریق اتوبان تهران ورامین و آزادراه قم گرمسار شما را راهی کاشان میکند؛ مسیری که حدود سه ساعت و ۲۰ دقیقه است.
برای دسترسی به حمام سلطان امیر احمد در بزرگراه امیر کبیر (قم کاشان)، پس از عبور از عوارضی کاشان قم در سمت راست جاده از خروجی سمت راست خارج و وارد بلوار امام رضا شوید. مسیر را در این بلوار ادامه دهید و دو میدان اول را مستقیم بروید تا به میدان سوم (میدان امام حسن) برسید. از خروجی اول میدان خارج و وارد بلوار شهیدان ستوده شوید. مسیر را در این بلوار ادامه دهید و دو میدان اول را مستقیم بروید تا به میدان سوم (میدان قاضی اسدالله) برسید. میدان را بهسمت چپ بپیچید و وارد خیابان فاضل نراقی شوید. این خیابان را امتداد دهید تا در سمت راست خود کوچه علوی را ببینید. در این کوچه حدود ۴۰۰ متر (دو دقیقه) مسیر را ادامه دهید تا به کوچه سلطان امیر احمد در سمت راست خود برسید. حمام در این کوچه قرار دارد.
تلفن: ۵۵۲۲۰۰۳۸ ۰۳۱
آدرس: اصفهان، شهر کاشان، خیابان علوی، کوچه سلطان امیراحمد
تاریخچه حمام سلطان امیر احمد
به باور برخی، حمام سلطان امیر احمد فعلی روی ویرانههای حمامی قدیمیتر در دوره قاجار ساخته شده است
حمام سلطان امیر احمد نام خود را از امامزاده مجاور خود، نوه امام جواد (ع)، گرفته است. شواهد و آثار بهدستآمده از این حمام پس از زلزله ویرانگر سال ۱۱۵۰ شمسی، نشان میدهند که پیشینه آن به دوران سلجوقیان بازمیگردد؛ اما سربینه حمام، به دوره قاجار تعلق دارد. البته برخی بر این باورند که حمامی که امروز در کاشان میبینیم، در زمان قاجار و در سال ۱۲۹۲ هجری قمری (حدود ۱۲۵۴ شمسی) روی خرابههای حمام قدیمی ساخته و حمام کوچکی به مجموعه آن اضافه شده است.
جالب است بدانید در گذشته هر شهر دارای پنج عنصر اصلی شامل مسجد، بازار، خانه، حمام و آبانبار بود؛ به همین دلیل میتوان حمام سلطان امیراحمد را در زمره یکی از عناصر مهم شهری به شمار آورد. با توجه به اسناد باقیمانده از دوران مختلف تاریخی، در تمام دورههای اسلامی، حمامهای عمومی بسیاری در شهرها وجود داشتند؛ بهطوری که از نظر تعداد و اهمیت با مساجد مقایسه میشدند.
حمامهای تاریخی کاشان، در دوره صفوی از جمله بناهایی بودند که مورد ستایش جهانگردان داخلی و خارجی قرار گرفتند. شاردن، جهانگرد معروف فرانسوی درباره این بناها اینطور مینویسد:
گرمابههای کاشان فوقالعاده عالی، خوب و تمیزاند.
حمام سلطان امیر احمد در تاریخ ۱۱ اسفند سال ۱۳۵۵ با شماره ثبت ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار به ثبت رسید. این بنا از زمان ساخت تا به امروز چندین بار مرمت و بازسازی شده است و وجود ۱۷ لایه مرمتی، حکایت از قدمت آن دارند. حمام سلطان امیر احمد در سال ۱۳۷۵ شمسی با کمکهای هیئت امنای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی کاشان و مهندس محلوجی، وزیر وقت صنایع و معادن، بنا توسط شهرداری کاشان خریداری و پروژه باسازی و مرمت آن به سرپرستی جناب آقای مهندس مهدی هوشمندی نژاد و همکاری استاد سید علی اکبر حلی و مرحوم دکتر افسری آغاز شد تا این بنای منحصربه فرد تخریب نشود.
حمام سلطان امیر احمد برای مدتی به سفرهخانه و قهوهخانه سنتی تغییر کاربری داد؛ اما امروزه بهعنوان موزه تحت پوشش سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان فعال است.
معماری حمام سلطان امیر احمد
حمام یکی از پیچیدهترین بناها محسوب میشود؛ زیرا اصول ساخت آن بسیار دشوار است. حمامهای سنتی در گذشته برای حفظ گرمای درونی پایینتر از سطح زمین و درون خاک ساخته میشدند تا در مصرف انرژی صرفهجویی شود.
حمام سلطان امیر احمد بهشکل یک سالن بزرگ هشتضلعی است که حوضی هشتضلعی نیز در میانه آن قرار دارد. فضای میانی آن نیز با هشت ستون احاطه شده است که فضاهای نشستن را از فضای میانی جدا میکنند. حمام سلطان امیر احمد با ۱,۱۰۲ متر مربع وسعت، تزیینات بسیار چشمنوازی دارد و آهکبری و گچبریهای آن، چشمهای هر بینندهای را به خود خیره میکند. آهکبری به هنر حكاكی نقوش برجسته بر سطحی از آهک اطلاق میشود؛ هنری که یکی از تزیینات زیبای بناهای ایرانی به شمار میآید.
کاشیهای آبی فیروزهای و طلایی، گچبریهای هفت لایهای و معماری خاص، حمام سلطان امیر احمد را تبدیل به یکی از برجستهترین حمامهای ایران کردهاند. استفاده از سقفهای طاقی، موزاییکهای چشمنواز و نقاشیهای دیواری از دیگر ویژگیهای این حمام هستند که جذابیت بینظیری به آن بخشیدهاند.
در حمام سلطان امیر احمد برای تامین آب از دو حلقه چاه و برای انتقال آب بین بخشهای مختلف حمام از تنبوشه یا لولههای سفالین استفاده شده است. شیشههای رنگی بنام گلجام نیز در سوراخ سقف یا دیوار حمام از دیگر شاخصههای قابلتوجه معماری این بنا هستند. حمام سلطان امیر احمد پلههای زیادی ندارد؛ اما ممکن است که سالمندان و توانیابان در بازدید از این بنا دچار مشکل شوند.
بخش های مختلف حمام سلطان امیر احمد
بهطور کلی حمام سلطان امیراحمد بهطور کلی شامل دو حمام کوچک و بزرگ میشود که در گذشته و برخی از روزهای هفته، مردم کاشان از آن استفاده میکردند. در ادامه بخشهای مختلف حمام را به شما معرفی میکنیم.
حمام بزرگ
۱. ورودی
در حمامهای قدیمی برای ورود به فضای رختکن (اولین فضای بزرگ در حمامها) باید از چند فضا عبور کنید.
جلوخان: محوطهای از ورودی که پیش از سردر و در جلوی آن قرار دارد.
سردر ورودی: سردر یکی از بخشهای مهم معماری ایران قدیم و مشخصه بنا است. سردر حمام سلطان امیراحمد با نقوش زیبایی تزیین شده است که در میان آنها میتوان به نقوش گل و بته و کبوتر و همچنین مجسمهها و تصاویری از زنان و مردان و تصویر شکارگاههای اطراف شهر اشاره کرد. متاسفانه برخی از این نقوش بهشدت تخریب شدهاند. بخش سردر مزین به پشتبندهای کاشیکاری شده، طاق یزدیبندی و طاق نماهای مقرنسکاری شده است و گچبریهای بالای درگاه و دیگر قسمتهای سردر ظرافت و زیبایی خاصی را در برابر چشمان بیننده به نمایش میگذارند.
هشتی و راهروی ارتباطی: این بخش در ورودی بنا قرار واقع شده است و بلافاصله پس از سردر و در قرار دارد. هشتی، فضایی برای ارتباط بیرون و درون است. این فضا با استفاده از راهرو به درون بنا متصل میشود. در سقف هشتی حمام سلطان امیراحمد، رسمیبندی ساده و خوش تناسبی به چشم میخورد. رسمیبندی نوعی گوشهسازی تکامل یافته است که در آن با استفاده از قالب واحد، طاقهایی را در فواصل چهار طاق اصلی قرار میدهند و با اینکار مربع به هشتضلعی تبدیل میشود. پس از عبور از هشتی با دالانی پرپیچوخم مواجه میشوید که به سربینه میرسد. دلیل وجود راهروهای پیچدرپیچ در حد فاصل هشتی و سربینه این است که تغییر ناگهانی دمای هوا باعث آزار و اذیت مراجعهکنندگان نشود و همرفتی، بین هوای گرم حمام و هوای سرد بیرون انجام نشود.
۲. سربینه
سربینه حمام سلطان امیر احمد
در سربینه حمام سلطان امیر احمد تزیینات بینظیری چون گچبریهای زیبا و سقف رسمیبندی را خواهید دید
سربینه یا بینه اولین فضای مهم حمامها است. سربینه در واقع نوعی رختکن و جای آماده شدن برای استحمام یا خروج از حمام به شمار میآید. این بخش در میان ورودی حمام و گرمخانه واقع شده است. در گذشته هوای سربینه را نیمهگرم نگه میداشتند تا مراجعان یکباره با هوای گرم مواجه نشوند؛ بهعلاوه در زمان خروج از گرمخانه نیز یکباره هوای سرد به آنها نخورد و مشکلی برای سلامت افراد پیش نیاید.
بیشترین تزیینات حمامها در سربینه دیده میشود و حمام سلطان امیراحمد نیز از این قضیه مستثنی نیست. در سربینه نورپردازی دقیق و منظمی وجود دارد؛ شاخصهای که جلوه تزیینات موجود را دوچندان و فضایی خیرهکننده را خلق میکند. سربینه حمام سلطان امیر احمد بهشکل هشتضلعی ساخته شده است و گچبریهای زیبا و سقف رسمیبندی از دیدنیهای آن به شمار میآیند. جاکفشیهای سنگی این بخش نیز در کنار ستونها و دیوارهای مزین به کاشی معرق به راستی زیبا هستند. کف سربینه و سکوهای اطراف آن سنگی است.
ازاره (قسمتی از دیوار اتاق یا ایوان که از کف طاقچه تا روی زمین را در بر میگیرد) در سربینه حمام سلطان امیر احمد کاشیکاری شده است و در ترکیب با کاشیکاری گنبد میانی این بخش، فضایی زیبا را ایجاد میکند. کاشیکاری این بخش از نوع زیرزنگی است که در آن از کاشیهای خشتی استفاده میشود؛ کاشیهایی که روی نقش آنها لعاب شیشهای وجود دارد و پخت آنها در کوره صورت گرفته است.
در سقف سربینه، عبارت «لاالهالاالله» در جهت قبله حک شده است و در طرف مقابل تاریخ ۱۲۹۲ هجری قمری، مرمت مکان پس از زمینلرزه ویرانگر دوره زندیه را به ما نشان میدهد. گفته میشود این سقف در این زلزله از بین رفته و همزمان با ساخت خانه بروجردیها در مجاورت آن، ساخت سقف آجری و کاشیکاری آن انجام شده است. در میان شمسه رسمیبندی سقف و دقیقا بر بالای حوض، نورگیر بزرگی وجود دارد که نقوش کاشی در حاشیه آن بهکار رفتهاند.
یکی از سوالهای بازدیدکنندگان درباره سربینه حمام سلطان امیر احمد این است که چرا این بخش وسعت زیادی دارد. پاسخ این سوال در کاربرد حمام در گذشته نهفته است. در قدیم، حمام تنها محلی برای شستوشوی بدن نبود و بهعنوان مکانی برای گرد آمدن دوستان و حل و فصل مسائل زندگی، گذراندن اوقات فراغت، گفتوگو، رفع خستگی و حتی عبادت مورد استفاده قرار میگرفت؛ به همین دلیل، فضای سربینه بسیار بزرگ است.
۳. میان در
پس از عبور از سربینه با فضایی بنام «میان در» روبهرو میشوید که شما را با دو چرخش ۹۰ درجه بهسمت گرمخانه میبرد. «میان در» طراحی پر پیچ و خمی دارد تا مانعی برای تبادل مستقیم حرارت و رطوبت باشد و هوای بیرون حمام به بینه و هوای بینه به گرمخانه و بالعکس منتقل نشود. ورودی سربینه و خروجی آن بهطرف گرمخانه، در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند تا محور فضا حفظ شود. فضاهای خدماتی دیگر از جمله دستشویی و فضاهای نظافت نیز در «میان در» قرار داشتند.
۴. گرم خانه
گرم خانه دومین فضای اصلی حمام سلطان امیراحمد است که در گذشته برای شستوشو و تطهیر بدن مورد استفاده قرار میگرفت. فضای گرم خانه از سربینه سادهتر است و گوشههایی برای نشستن و شستوشو در آن به چشم میخورند.
ازاره و دیوار گرم خانه تا یک متر با کاشیکاری معرق تزیین شده است و از آنجا تا سقف، آهکبری با ملاط ساروج دارد. ساروج ملاتی مقاوم در برابر آب است که از آهک و خاکستر، خاک رس و غیره درست میشود. چهار ستون، فضای گرم خانه را به سه بخش میانی (راه تردد و رسیدن به خزینه) و دو قسمت کوچکتر در پیرامون (مخصوص نشستن و استحمام) نقسیم میکنند؛ بخشهایی که هر یک حوضی در میان خود دارند.
۵. خزینه
خزینه آب گرم، حوض آب سرد و فضاهایی خصوصیتر برای استحمام، در کنار گرم خانه قرار دارند. درگاه خزینه حمام درست در وسط ضلع مقابل ورودی تعبیه شده است.
در گذشته در حمامهای کامل، سه خزینه برای آب گرم، آب سرد و آب ولرم وجود داشت
خزینه اتاقی کوچک برای شستوشو است که روی «گلخن» قرار دارد و آن را تا نیمه پر از آب میکنند. در گذشته در حمامهای کامل، سه خزینه یا خزانه وجود داشت که یکی برای آب گرم، یکی برای آب سرد و در وسط این دو، خزینه آب ولرم ساخته میشد. در زمان قدمی کسی اجازه نداشت در هر دو خزانه آب سرد و آب گرم پا بگذارد.
گرم خانه خصوصی در دو گوشه خزانه مخصوص اعیان و اشراف بود. این فضاها بهجای خزانه حوضچهای کوچک بنام دستک داشتند که افراد آب را از درون آن برمیداشتند و روی خود میریختند. طاقها و تویزههای گرمخانه به آهکبری مزین بودند؛ تزییناتی که متاسفانه در طول زمان آسیب زیادی دیدهاند. تویزه بخشی گچی از بنا روی زمین است که طاق روی آن سوار میشود و عامل انتقال بارهای فشاری به دیوارههای جانبی و پایینی است.
۶. تون یا گلخن
بخشی از فضاهای حمام، برای پشتیبانی ساخته میشدند که در میان آنها میتوان به فضاهایی برای تامین آب و حرارت مثل تون و انبار هیزم اشاره کرد. تون، گلخن، تیون یا پاتیون به مجموعه راهرو، اتاقک و ظرفی مسی اطلاق میشود که در کف و زیر خزینه قرار دارند.
در کف و مرکز خزینه ظرفی مسی بهشکل گودالی کوچک تعبیه میکردند. در زیر این ظرف اتاقکی وجود دارد که از طریق راهرویی به بیرون از حمام راه پیدا میکند. فردی به نام «تون تاب» در فواصل زمانی منظم، هیزم و سایر مواد سوختی را در تون روشن میکرد تا آب داخل خزینه گرم باقی بماند. دود حاصل از سوختن هیزم در تون مستقیما به دودکش راه پیدا نمیکرد؛ بلکه ابتدا از گربهروهای کف حمام میگذشت.
گربهروها به سوراخهای هواکش زیر کف گرمخانه گفته میشوند که دالانهای مختلفی دارند و دود و آتش از طریق آنها و سپس از دودکش از حمام خارج میشد. گربهروها در واقع نقش رادیاتورهای امروزی را در فضای حمام بازی میکردند و عبور دادن دود تون از گربهروها باعث گرم شدن کف حمام میشد. در سربینه تعداد کمتری از این گربهروها وجود دارد تا هوا نیمه گرم شود.
حمام کوچک
حمام کوچک، حمامی با ورودی ساده است که پس از عبور از دالان آن به سربینه میرسید. فضای سربینه حمام کوچک، قاعده هشت و نیم هشت دارد و سکوهایی در اطراف آن به چشم میخورند. طاقی رسمیبندی بر فراز سربینه و تزیینات سقف و ازاره این فضا به سربینه حمام بزرگ شباهت دارند.
بام حمام
بام حمام سلطان امیر احمد شاهکار این بنا و یکی از زیباترین بامهای گنبدی شکل ایران است؛ پس در زمان بازدید از این بنا فراموش نکنید که به بام آن بروید و عکسهای یادگاری بگیرید. روی پشت بام این حمام تعدادی گنبد قرار دارند که روی هر یک از آنها شیشههای عدسی محدب تعبیه شده است. دلیل نصب این عدسیها، رساندن نور کافی به قسمتهای مختلف حمام و ایجاد مانع برای دید به داخل آن است. جالب است بدانید که قدیمیها باور داشتند که چشم شیطان به داخل حمام نگاه میکند.
نور داخلی فضاهای حمام توسط جامخانه یا گلجام و بهطور مستقیم از سقف حمام تامین میشد و امروزه نورهای مصنوعی نیز به روشن شدن فضا کمک میکنند. این عناصر شیشهای در سراسر فضای بام بنا به چشم میخورند و در تمام طول سال روشنایی حمام را تامین میکردند.
تعداد شیشهها در جامها بر اساس محوطه حمام سلطان امیر احمد در نظر گرفته شده است؛ بهعلاوه قطر جامها و تعداد آنها نیز بسته به گرما و سرمای فضای زیر آنها تعیین شده است. در برخی فصول سال، دما و رطوبت هوای سربینه با برداشتن گلجامهای این نورگیر، تنظیم میشد. در گذشته بام حمامها همچنین محلی برای خشک کردن لباس افراد، لنگ و قطیفه (حولهای بزرگ برای خشک کردن نیمه بالای بدن) بود؛ برای همین منظور، راه پلهای برای دسترسی به بام وجود داشت.
شرایط بازدید از حمام سلطان امیر احمد
حمام سلطان امیر احمد در تمام طول سال بهجز ایام سوگواری از ساعت ۹ تا ۱۸:۳۰ باز است. هزینه بازدید از این حمام در سال ۱۴۰۰ برای گردشگران داخلی، چهار هزار تومان و برای گردشگر خارجی ۳۰ هزار تومان است.
اقامت در نزدیکی حمام سلطان امیر احمد
بسیاری از گردشگران برای اقامت در کاشان به هتلها اقامتگاههای بومگردی سنتی در بافت تاریخی شهر میروند تا علاوه بر دسترسی به جاذبههای شهری، اقامتی دلچسب را تجربه کنند و با فرهنگ بومی منطقه آشنا شوند. هتل مهینستان راهب، هتل سنتی آریانا، هتل اطلسی، بوتیک هتل مرشدی، بوتیک هتل سوریجان، هتل سرای عامریها، هتل تاریخی نه چم و اقامتگاه بومگردی خانه موزه عروسک و اسباببازی تنها بخشی از هتلهای کاشان هستند که میتوانید در آنها اقامت کنید.
بهترین زمان بازدید از حمام سلطان امیر احمد
در فصل بهار و پاییز به کاشان سفر کنید
بهترین زمان سفر به کاشان و بازدید از حمام سلطان امیر احمد از اوایل فروردین تا اوایل خرداد (با متوسط دمای ۲۲ درجه سانتیگراد) و از اوایل مهر تا اوایل آبان (با متوسط دمای ۲۰ درجه سانتیگراد) است. البته اگر قصد دارید در یکی از مهمترین جشنوارههای کشور، یعنی جشنواره گلاب گیری کاشان نیز شرکت کنید، در ماه اردبیهشت و خرداد به این شهر سفر کنید.
برخی گردشگران نیز فصل پاییز را برای سفر به کاشان ترجیح میدهند؛ زمانی که طبیعت با رنگهای زرد، نارنجی و قرمز دلبری میکند و تجربهای فراموشنشدنی برای شما رقم میزند.
کاشان شهری کویری است و به همین دلیل تابستانهای بسیار گرم و زمستانهای نسبتا سردی دارد. اوایل تیر تا اوایل مرداد گرمترین زمان کاشان هستند و متوسط دما در این زمان به ۳۳ درجه سانتیگراد میرسد. حداقل و حداکثر دما نیز در این زمان ۴۱٫۳ و ۲۵ درجه سانتیگراد هستند. سردترین زمان کاشان نیز از اوایل دی تا اوایل اسفند است و متوسط دمای شهر در این زمان به پنج درجه سانتیگراد میرسد. حداقل و حداکثر دمای این شهر نیز بهترتیب صفر و ۱۰ درجه سانتیگراد هستند. بنابراین به شما توصیه میکنیم که در فصل زمستان و تابستان به کاشان سفر نکنید تا شرایط آب و هوایی شما را اذیت نکند.
جاهای دیدنی اطراف حمام سلطان امیر احمد
خانه تاریخی طباطبایی ها
فاصله از حمام سلطان امیر احمد با پای پیاده: ۲۰۰ متر
تلفن: ۵۵۳۲۰۰۳۲ ۰۳۱
آدرس: کاشان، خیابان علوی
ساعت فعالیت: همهروزه ۸ تا ۱۸
خانه تاریخی طباطبایی ها
مجموعه خانه طباطباییها یکی از آثار ثبت شده ملی و از خانه های تاریخی کاشان است که شامل سه بخش اندرونی بیرونی و بخش مخصوص خدمه میشود. این خانه توسط شخصی به نام «حاج سید جعفر طباطبایی نطنزی»، تاجر معروف فرش، ساخته شده و به همین دلیل به خانه طباطباییها شهرت پیدا کرده است. مجموعه خانه تاریخی طباطباییها با ۴,۷۰۰ متر مربع وسعت دارای ۴۰ اتاق، چهار حیاط، چهار سرداب (زیرزمین)، سه بادگیر و دو رشته قنات است. حیاط مرکزی متعلق به قسمت بیرونی و دو حیاط متعلق به اندرونی و یک حیاط متعلق به خدمه بوده است.
معماری خانه طباطباییها به شیوه معماری حجابدار و گودالباغچه، متقارن و درونگرا است و قدمت آن به دوره قاجار بازمیگردد. ساخت این خانه ۱۰ سال به طول انجامیده است و در نقوش گچبری آن نقشهای فرش ایرانی و گل و مرغ اسلیمی به چشم میخورند. قسمت بیرونی خانه شامل یک تالار بزرگ شاهنشین است که با نورگیرها و پنجرههای مشبک رنگی و پنجرههای کناری دو جداره که عمودی باز و بسته میشوند، زیباترین قسمت بنا به شمار میآید. این اتاق دارای تزیینات نقاشی، آینهکاری و گچبری از جمله پنجرههای مشبک گچی است که مانند پارچه توری ظریفی به نظر میرسند.
اقامتگاه و خانه موزه عروسک و اسباببازی
فاصله از حمام سلطان امیر احمد با پای پیاده: ۲۸۰ متر
تلفن: ۵۵۲۲۵۱۳۴ ۰۳۱
آدرس: کاشان، خیابان علوی
موزه عروسک و اسباببازی کاشان نمونههایی از قدیمیترین عروسکها، اسباببازیها و عروسکهای خیمه شب بازی مربوط به دوره قاجار را به نمایش میگذارد
خانه موزه عروسک و اسباببازی کاشان خانهای قدیمی منسوب به جعفر علامه فیضی، شاعر و روحانی اواخر قاجار است که قدمت آن به بیش از ۱۵۰ سال پیش باز میگردد. این بنا با نام خانه سهرابی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. موزه عروسک و اسباببازی کاشان نمونههایی از قدیمیترین عروسکها، اسباببازیها و عروسکهای خیمه شب بازی مربوط به دوره قاجار را گرد هم آورده است. اجرای خیمه شببازی سنتی، کارگاه آشنایی و ساخت اسباببازی و عروسک، فروشگاه اسباببازی و عروسکهای دستساز، کافه و شربتخانه از دیگر بخشهای این موزه هستند.
در زمستان ۱۳۹۶، پس از انجام عملیات مرمت و بازسازی، یک بخش اقامتی به موزه تاریخی عروسک و اسباببازی اضافه شد که امروز تحت عنوان اقامتگاه بومگردی موزه عروسک و اسباببازی فعالیت میکند. اقامتگاه این مجموعه نیز هفت باب اتاق گرداگرد یک حیاط بزرگ دارد. موقعیت جغرافیایی خانه موزه عروسک اسباببازی کاشان در خیابان فاضل نراقی، موجب دسترسی آسان به بسیاری از جاذبههای تاریخی شهر کاشان شده است و به همین دلیل، گردشگران بسیاری آن را برای اقامت انتخاب میکنند.
خانه تاریخی تاج
فاصله از حمام سلطان امیر احمد با پای پیاده: ۲۹۰ متر (چهار دقیقه)
تلفن: ۵۵۲۲۴۸۶۸ ۰۳۱
آدرس: کاشان، خیابان علوی
ساعت فعالیت: همهروزه ۸ تا ۱۸
خانه تاج یکی از بناهای گودال باغچهای اصیل کاشان با قدمتی از دو قرن قبل (عصر قاجار) است که امروزه با نام خانه هنرمندان و موزه مردمشناسی کاشان شناخته میشود و کاربری فرهنگی دارد. این بنای تاریخی سه طبقه (همکف، گودال باغچه و سرداب تحتانی) دارای ۷۰۰ متر مربع عرصه و ۸۰۰ متر مربع اعیانی است. خانه تاج دو باب حیاط بیرونی و اندرونی و ۱۳ باب اطاق پنج دری، سه دری و تک دری دارد.
از فضاهای مهم معماری خانه تاج میتوان به چهار سرداب بیرونی، دو سرداب اندرونی، یک بادگیر، شاهنشین، مهتابی، هشتی ورودی، شارم (دورتادور باغچه طبقه میانی) و بهار خوابها اشاره کرد. این بنا در سال ۱۳۸۳ توسط معمار بناهای تاریخی کاشان، سید اکبر حلی خریداری، مرمت و بازسازی شد. خانه تاج در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
خانه تاریخی بروجردی ها
فاصله از حمام سلطان امیر احمد با پای پیاده: ۳۰۰ متر (چهار دقیقه)
تلفن: ۵۵۲۲۳۷۷۷ ۰۳۱
آدرس: کاشان، خیابان علوی
ساعت فعالیت: شنبه تا چهارشنبه ساعت ۸ تا ۱۵، پنجشنبه و جمعه ساعت ۹ تا ۱۶
خانه تاریخی بروجردی ها از مهمترین آثار تاریخی شهر کاشان در محله سلطان میراحمد قرار دارد و توسط بازرگانی به نام سید حسن نطنزی ساخته شده است؛ فردی که در آن زمان بهدلیل سفرهای زیادش به بروجرد به بروجردی معروف شد. قدمت این بنا به دوره قاجار و نیمه دوم قرن ۱۳ هجری بازمیگردد؛ بنایی که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. این خانه با بادگیرهای قرینه هلالی شکل زیبایی بر بام تالار و کلاه فرنگی روی آن یکی از زیباترین جلوههای معماری ایرانی را به نمایش میگذارد.
مساحت خانه بروجردیها ۱,۷۰۰ متر مربع و زیربنای آن هزار متر مربع است. این خانه شامل دو قسمت بیرونی و اندرونی، دو ورودی اصلی و فرعی، هشتی، راهرو، حیاط، تابستاننشین، زمستاننشین، آشپزخانه، حیاطهای سرپوشیده و زیرزمینی بزرگ میشود. خانه بروجردیها در دو طبقه و در قسمت جنوبی با سرداب سه طبقه است. تزیینات این بنا از جمله نقاشیها و گچبریها توسط صنیعالملک، نقاش بزرگ ایرانی و کمالالملک انجام شده است. معمار این بنا، علی مریم کاشانی است.
داستان ساخت خانه بروجردی ها یک ماجرای عاشقانه است. سید حسن نطنزی، سازنده و صاحب این بنا عاشق دختر سید جعفر طباطبایی نطنزی، یکی از بزرگترین تاجران فرش آن دوره میشود. طباطبایی نیز برای ازدواج شرطی میگذارد. او از خواستگار میخواهد که خانهای به زیبایی خانه خودش (خانه طباطبایی ها) بسازد. سید حسن نیز با قبول این شرط در طول هفت سال ساخت حیاط اندرونی خانه بروجردیها را به پایان میرساند و در خانه ساکن میشود.
حمام سلطان امیر احمد کجاست؟
در قلب بافت تاریخی شهر کاشان در خیابان علوی
کاربری فعلی حمام سلطان امیر احمد چیست؟
موزه تحت پوشش سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان
قدمت حمام سلطان امیر احمد به چه دورهای میرسد؟
سلجوقیان؛ البته سربینه حمام در دوره قاجار به بنا اضافه شده است.
بهترین زمان بازدید از حمام سلطان امیر احمد کدام فصل است؟
فصل بهار و پاییز
مطالب مرتبط
نظرات یا پیشنهادهای خود را در این قسمت به اشتراک بگذارید